واکنش تعدادی از ژنوتیپ های امیدبخش گندم نان به قارچ عامل لکه برگی سپتوریایی

Authors

الهام محمودی

اکرم آق مولایی

شعبان کیا

سعید نصرالله نژاد

abstract

سابقه و هدف: بیماری لکه برگی سپتوریایی با عامل قارچی mycosphaerella graminicola (fuckel) j. schroeter (anamorph: septoria tritici roberge) یکی از مخرب ترین بیماری های برگی گندم در دنیا به شمار می رود، که خسارت جهانی آن در سال های طغیان بالغ بر 30 تا 53 درصد است. قارچ عامل بیماری یک آسکومیست هتروتال دوقطبی است که چرخه جنسی آن در طول فصل زراعی، با توجه به شرایط محیطی مساعد، تکرار می شود. با توجه به ایجاد مقاومت نسبت به قارچ کش ها در سویه های قارچ عامل بیماری و نیز اثرات زیان بار این قارچ کش ها بر محیط زیست، مؤثرترین روش مقابله با این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. از طرفی طی دهه های اخیر این بیماری به دلیل استفاده از ارقام حساس، زودرس و نیمه پاکوتاه که به دلیل عملکرد بالا و مقاومت به برخی بیماری ها از جمله زنگ ها در سطح وسیع کشت شده اند، در نقاط مختلف دنیا گسترش و اهمیت زیادی پیدا کرده است. شناسایی منابع مقاومت به بیماری در ژنوتیپ های گندم و انتخاب لاین های مقاوم یکی از اساسی ترین مؤلفه ها در تدوین برنامه های موفق اصلاح برای مقاومت به بیماری است. هدف از این پژوهش مقایسه میزان مقاومت در لاین های مختلف گندم و شناسایی ارقام با بیشترین سطح مقاومت در برابر لکه برگی سپتوریایی می باشد. مواد و روش ها: در این پژوهش واکنش 40 لاین گندم مربوط به اقلیم مرطوب شمال و رقم تجن به عنوان شاهد، نسبت به بیماری لکه برگی سپتوریایی، در شرایط مزرعه در سال زراعی 93-1392 با ایجاد آلودگی مصنوعی در مرحله پنجه زنی مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور مراحل جداسازی و خالص سازی قارچ عامل بیماری و سپس تهیه زادمایه جهت مایه زنی انجام شد. سپس آلودگی مصنوعی ژنوتیپ های کشت شده، با پخش کردن برگ های آلوده و تلقیح سوسپانسیون اسپور صورت گرفت. در نهایت تجزیه آماری داده های یادداشت برداری شده با استفاده از نرم افزار sas و مقایسه میانگین ها طبق آزمون lsd انجام شد. واکنش ژنوتیپ ها براساس میزان سطح نکروز برگ و محاسبه سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (audpc) ارزیابی شد. یافته ها: طبق نتایج، ژنوتیپ ها از نظر میزان سطح نکروز برگ در سطح احتمال 1% باهم اختلاف معنی دار داشتند. این اختلاف بیانگر تفاوت های ژنتیکی بین ژنوتیپ ها از نظر حساسیت و مقاومت به بیماری می باشد. مقایسه میانگین سطح نکروز برگ در ژنوتیپ های مورد بررسی براساس آزمون lsd، آن ها را در گروه های مختلف قرار داد. بررسی مقایسه میانگین ها نشان داد که لاین های شماره 27(n-91-6) و 10(n-92-9) به ترتیب حساس ترین و مقاوم ترین ژنوتیپ ها از نظر سطح نکروز برگ و شدت آلودگی بودند. از نظر سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، بیشترین مقدار audpc مربوط به لاین شماره 27 و کمترین مقدار مربوط به لاین شماره 10 بود. همچنین نتایج تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های مورد بررسی، بر اساس میانگین درصد پوشش پیکنید سطح برگ ها، آن ها را در دو گروه قرار داد. ژنوتیپ هایی با واکنش حساس در گروه اول قرار گرفتند و گروه دوم نیز شامل ژنوتیپ هایی با واکنش نیمه مقاوم بود. نتیجه گیری: طبق نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر، از بین لاین های مورد استفاده دو لاین شماره 10(n-92-9) و 19(n-92-18)، نسبت به بیماری لکه برگی سپتوریایی واکنش نیمه مقاوم نشان دادند و سایر لاین ها در گروه های حساس و نیمه حساس قرار گرفتند. بنابراین می توان در برنامه های بهنژادی و ایجاد ارقام مقاوم به بیماری لکه برگی سپتوریایی از دو لاین شماره 10 و 19 استفاده کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکنش تعدادی از ژنوتیپ‌های امیدبخش گندم نان به قارچ عامل لکه برگی سپتوریایی

سابقه و هدف: بیماری لکه برگی سپتوریایی با عامل قارچی Mycosphaerella graminicola (Fuckel) J. Schroeter (Anamorph: Septoria tritici Roberge) یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های برگی گندم در دنیا به شمار می‌رود، که خسارت جهانی آن در سال‌های طغیان بالغ بر 30 تا 53 درصد است. قارچ عامل بیماری یک آسکومیست هتروتال دوقطبی است که چرخه جنسی آن در طول فصل زراعی، با توجه به شرایط محیطی مساعد، تکرار می‌شود. با توجه ...

full text

واکنش ژنوتیپ های پیشرفته گندم نان به قارچ Mycosphaerella graminicola عامل لکه برگی سپتوریائی در شرایط گلخانه و مزرعه

به منظور بررسی واکنش تعدادی از ژنوتیپ‌های پیشرفته گندم نان به بیماری لکه‌برگی سپتوریایی، 33 ژنوتیپ به همراه رقم حساس تجن به عنوان شاهد در شرایط گلخانه و مزرعه در سال زراعی89-1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در گلخانه، گیاهچه‌ها در مرحله دو برگی با سوسپانسیون اسپور قارچ عامل بیماری مایه‌زنی و در زیر پوشش پلاستیکی شفاف با رطوبت نسبی اشباع و دمای 20 درجه سانتی‌گراد قرار داده شدند. در مزرعه، ژنوتیپ‌...

full text

واکنش ژنوتیپ های پیشرفته گندم نان به قارچ mycosphaerella graminicola عامل لکه برگی سپتوریائی در شرایط گلخانه و مزرعه

به منظور بررسی واکنش تعدادی از ژنوتیپ های پیشرفته گندم نان به بیماری لکه برگی سپتوریایی، 33 ژنوتیپ به همراه رقم حساس تجن به عنوان شاهد در شرایط گلخانه و مزرعه در سال زراعی89-1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در گلخانه، گیاهچه ها در مرحله دو برگی با سوسپانسیون اسپور قارچ عامل بیماری مایه زنی و در زیر پوشش پلاستیکی شفاف با رطوبت نسبی اشباع و دمای 20 درجه سانتی گراد قرار داده شدند. در مزرعه، ژنوتیپ ه...

full text

ارزیابی فنوتیپی و مولکولی تعدادی از لاین‌های پیشرفته و امیدبخش گندم نان نسبت به قارچ Pyrenophora tritici-repentis عامل بیماری لکه خرمایی

در این تحقیق مقاومت هشتاد لاین پیشرفته و امیدبخش گندم نان اقلیم گرم و مرطوب شمال کشور نسبت به جدایه P8 (نژاد 8) قارچ P. tritici-repentis عامل بیماری لکه‌خرمایی، در گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. لاین‌های گندم در سه تکرار در مرحله دوبرگی گیاهچه‌ای با استفاده از کنیدی‌های قارچ مایه‌زنی شدند. از رقم Grandian به عنوان شاهد حساس و رقم BR34 به عنوان شاهد مقاوم استفاده شد. نتایج ارزیابی‌ها نشان داد که ا...

full text

منابع مقاومت در ژنوتیپ های منتخب گندم نسبت به بیماری لکه برگی سپتوریایی

بیماری لکه برگی سپتوریایی که توسط قارچ mycosphaerella graminicolaایجاد می شود، یکی از بیماری های مهم گندم در نقاط مختلف جهان بوده و استفاده از ارقام مقاوم موثرترین و اقتصادی ترین روش برای کنترل این بیماری به شمار می آید. برای شناسایی منابع مقاومت در بین ژنوتیپ های گندم نسبت به این بیماری در مرحله گیاهچه ای، نمونه های برگ آلوده از مناطق مختلف استان خوزستان در سال 91-1390 جمع آوری و پس از تهیه چن...

full text

تجزیه ژنتیک مقاومت گندم به لکه برگی سپتوریایی (Septoria tritici Blotch) به روش دیالل

  سابقه و هدف: بیماری لکه برگی سپتوریایی (STB) که توسط قارچ آسکومیستMycosphaerella graminicola (anamorph S. tritici) ایجاد می‌شود به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل خسارتزای زنده در تولید گندم در جهان مورد توجه می‌باشد. این آزمایش به منظور مطالعه‌ی نحوۀ عملکرد ژن-های مقاومت بهM. graminicola، تعیین تعداد ژن‌های مسئول در ایجاد واکنش مقاومت و برآورد اجزاء ژنتیکی مقاومت پی‌ریزی شده است. مواد و روش‌ها:...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مجله پژوهش های تولید گیاهی

Publisher: دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

ISSN 2322-2050

volume 22

issue 3 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023